'Tütüncülüğü bıraksak batıya işçi olacağız'

Mardin’in Kızıltepe ilçesinde tütün diyarı olarak anılan Xurs Vadisi’nde hasat zamanı başladı. Tütün yetiştiricilerinin Nisan ayında başladığı ekim süreci, özenle toplanan yapraklar tek tek iğne aracılığıyla sıralanıp ağaç dallarına kurutulmaya bırakılıyor. Kuruyan tütün yaprakları, içimlik hale getirilmek üzere naylon brandalar altında nemlendiriliyor. Daha sonra 8’er kiloluk paketler haline getirilen ürün tüccarlar aracılığıyla piyasaya sürülüyor. Paketini 700 TL’den satan çiftçiler, artan maliyetler ve getirilen yasaklar nedeniyle emeklerinin karşılığını alamadığını dile getiriyor. 
 
‘BİR BEBEK GİBİ BAKMAK GEREKİYOR’

Vadide bulunan Xursa Navê (Yüceli) kırsal mahallesinde tütün yetiştiriciliği yapan Rıdvan Ceylan, hayatlarının bu iş üzerine kurduklarını belirterek, dört ay boyunca sıkı bir çalışma yürüttüklerini söyledi. İlk dört ayın önemli olduğunu ve tarlaya bağımlı hale geldiklerini anlatan Ceylan, tüm sürecin zahmetli olduğunu vurguladı. Kendi tohumlarıyla yetiştiricilik yaptıklarını dile getiren Ceylan, sulamadan toplanmasına kadar her şeyin titizlikle yürütülmesi gerektiğini ifade etti. Tütün yetiştiren kişinin işten iyi anlaması gerektiğini belirten Ceylan, “Rüzgar çıksa dağılacak, yağmur yağsa bozulacak diye sürekli bakmak zorunda kalıyoruz. Önemli bir işimiz olsa bile bırakıp, gidemiyoruz. Zamanı kaçırmamak gerekiyor. Yani bir bebek gibi bakmamız gerekiyor ama karşılığını alamıyoruz. Bu nedenle tütün sezonu bitince de batı illerinde, sebze işlerinde çalışmaya gidiyoruz” diye konuştu. 
 
TÜTÜN OLMAZSA BATIYA İŞÇİLİĞE GİDERİZ 
 
Girdi maliyetleri ve kotalardan kaynaklı beli bükülen çiftçinin satış aşamasında da rahat olmadığını anlatan Ceylan, tekel fabrikalarının kapanmasının ardından işin başa düştüğünü söyledi. Ceylan, şöyle devam etti: “Burada başka bir imkanımız yok. Xurs Vadisi’nin tek imkanı tütüncülüktür. Herkes tütün ile geçinmeye çalışıyor. Tütün de olmasa hepimiz batıya gidip çalışmak zorundayız.” 
 
Tütün tarlalarının küçük olduğunu ve her ailenin ancak küçük bir nüfusun ihtiyacını karşılayabildiğini sözlerine ekleyen Ceylan, şunları dile getirdi: “7 kişilik aileyi tütüne bağlıyoruz, 22 bin TL masraf yapıyoruz. Gübresi, ilacı derken tütünü satıp, parasını alana kadar yıl bitiyor. Ondan sonra parasını alabilirsek ancak götürüp borçları ödüyoruz. Buna rağmen de yapmak zorundayız. Yoksa yıl boyu gurbette çalışmak zorunda kalırız. Eskiden tekel fabrikası vardı üç ürün alabiliyorduk. Ama Tekel kapanınca üçüncü defa toplamamaya başladık.” 

MA / Ahmet Kanbal