Her seçim öncesi milletvekili aday listeleri için yaşanan iç rekabet ve partiler arası yarışa ittifak içi rekabet de eklendi.
Büyük partiler, tabanda seçmen geçişkenliğinin yüksek olduğu ittifak ortaklarıyla denge kurup D’Hondt sisteminin getirdiği ‘etkin baraj’dan en iyi şekilde yararlanmak istiyor.
14 Mayıs Milletvekili Genel Seçimi’nde yüzde 7 ülke barajı ilk kez uygulanacak.
Toplam oyuyla yüzde 7 barajını geçen bir ittifakın içindeki bütün partiler barajı geçmiş sayılacak. Yani ittifak, seçmenin oy verme davranışına etkisi dışında sadece ülke barajını aşmakta yardımcı olacak.
Bu seçimdeki ikinci fark ise milletvekili dağıtım hesabında görülecek.
İttifakın ilk kez uygulandığı 2018’de, her seçim bölgesinde milletvekili kazanımı ittifakın toplam oylarına göre belirleniyor ve daha sonra ittifak içindeki partilere dağıtılıyordu.
Artık ittifakın seçim çevrelerinde vekil dağılımı yapılırken toplam oy oranına bakılmayacak. Seçim çevresinde her parti kendi oy miktarıyla D’Hondt hesabına göre milletvekili kazanacak.
Belçikalı matematikçi ve hukukçu Victor D’Hondt’un 1882’de geliştirdiği En Büyük Ortalama Yöntemi Türkiye’de 1961’den beri uygulanıyor ve mucidinin soyadıyla anılıyor.
D’HONDT SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?
D’Hondt diye bilinen nispi temsil sistemi genellikle oy oranı yüksek partilere avantaj sağlıyor, ancak bu yönüyle yönetimde istikrara katkıda bulunuyor. Diğer yandan küçük seçim çevrelerindeki seçmeni büyük illere oranla daha değerli hale getiriyor. Geçmiş seçimlerde yüzde 10 barajı nedeniyle birçok siyasi oluşumun “tabela partisine” dönüşmesine neden olan bu hesaplama, bu kez ittifaklar sonucu küçük partilere yeniden varlık alanı açtı.
GELELİM ŞANLIURFA'DAKİ TABLOYA..
Şanlıurfa'da 2018’de yapılan genel seçimde HDP 4, AK Parti 8 MHP 1, CHP 1, milletvekili çıkardı. Bu tablo değişir mi?
14 Mayıs milletvekili seçimi için şehrin siyasi gündemini yakından takip ederek tahmin ve öngörüme göre, CHP bu seçimde vekil çıkaramayacak gibi..
Şanlıurfa'da seçimlerde uzun yıllardır AK Parti ve HDP'nin üstünlüğü gözlemleniyor. En son yapılan 2018 seçimlerinde Ak Parti 8, HDP 4, CHP 1,MHP ise 1 milletvekili çıkardı.
Ancak CHP, 14 Mayıs'ta yapılacak genel seçimler için her ne kadar masabaşı hesaplarında iddialı ise sahadaki gözlemlerimiz ve görüştüğümüz yerel gazeteciler de CHP'nin Şanlıurfa'dan milletvekili çıkarabileceğine inanmıyor.İYİ Parti adayı Emin Yetim'in ise,Şanlıurfa’dan sürpriz milletvekili çıkarabileceği kanaati hakim.
AK Parti’nin oy üstünlüğü olduğu Şanlıurfa, son seçimlerde ise yeniden ‘Kale’ olarak nitelendirdiği şehirler arasında yer aldı. Peki, 14 milletvekili kotasını AK Parti ve HDP ’nin bölüştüğü şehirde, millet ittifakı bileşenleri olan CHP Şanlıurfa'da vekil çıkarabilecek mi?
Özellikle Ankara'da Şanlıurfa'nın sorunlarını her fırsatta dile getiren Mahmut Tanal'ın çalışmaları ve sorunları dile getirmesiyle seçmenlerin bir çoğunun CHP'ye döneceği bir durum söz konusuydu. Aslında yıllar sonra bu sahada, CHP için de bir alan açıldı. Bu alanın açılması ve CHP'nin liste başı adayının sahada karşılığının olmaması oy oranında ciddi bir düşüşü beraberinde getirecektir. Eğer CHP, kentte AK Parti'den ciddi oranda oy koparırsa, bir vekil çıkarması muhtemeldir. Ancak sahadaki çalışmalara bakıldığında Mahmut Tanal'ın Urfa'yı İstanbul ile karıştırdığı görülüyor.İstanbul'da seçmenler partilere oy verirken,Şanlıurfa'da ise eş dost,akraba adayı daha çok ön planda görülüyor.
TANAL'IN SEÇİM BÜROSU YOK, TANAL'A AKRABASI BİLE DESTEK VERMİYOR
CHP'nin halay başı adayı Mahmut Tanal'a akrabaları bile destek vermiyor.Şanlıurfa'da CHP dışında herhangi bir Partinin milletvekili adayına baktığınızda en az 40-50 akrabası seçim çalışmalarında hep beraber geziyor.Mahmut Tanal'ın yanında herhangi bir akrabasını gören var mı? Tanal'ın seçim bürosu var mı? Tanal bunu ayırt edemiyor.Tanal'ın seçim çalışmalarına bakıldığında yanında hiç bir akrabası ve yakını yok.Bu nedenle Şanlıurfa seçmeni şunu sorguluyor.Mahmut Tanal'ın akrabası yanında yok.Akrabasına faydası olmayan birinin şehire ne faydası olur fikri hakim.Ayrıca listede oy alabilecek bir aşirete mensup bir aday yok.Örneğin Karakeçililerin adayı diğer partilerde yok iken Sayın Tahir Akıl'ın listeye alınmaması büyük bir oy kaybı.Demem o ki Şanlıurfa'da aday çok önemli Şanlıurfa'nın seçimini aşiret adayları belirliyor.CHP genel merkezi bunu ayırt edemiyor.
Şanlıurfa’da birçok aşiret var. Aşiretler bu bölgenin gerçeğidir. Bu seçimin net kararını aşiretler ve aşiretlerin desteklediği adaylar belirleyecek.
Millet İttifakı bileşenlerinin yer aldığı CHP aday listelerinin hazırlanmasında bölgenin aşiret gerçeğinin gözetilmeden yapıldığına dikkat çeken seçmenler,tepkisini şu sözlerle ifade etti. “Başta CHP listesini hazırlayanlar bilsin ki bu Ankara’ya söylemekle olmuyor. Bunu halk belirliyor. Halk kimi isterse o olur. Birilerinin masa başında yazıp çizmesiyle CHP Şanlıurfa'da kazanmıyor. Bu seçim önceki seçimler gibi olmayacak.''
Öte yandan bazı Şanlıurfalı seçmenler ise 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçim sonucunun, 2018 seçimlerindeki sonuçla hemen hemen aynı olacağını düşünüyor.
Halk artık kendine daha yakın, daha ulaşılabilir, daha çalışkan ve daha cesaretli vekil istiyor. Seçmenlerin vekillerden çok fazla isteği yok, ulaşılabilir olsun ve kentine hizmet etsin yeter. Herkes bunu istiyor artık.
