?in-Orta Asya Zirvesi'nin ilki bu sabah, ?in Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in başkanlığında Shaanxi eyaletinin merkezi Xi'an kentinde başarıyla d?zenlendi. Zirvede ?in Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım C?mert Tokayev, Kırgızistan Devlet Başkanı Sadır Caparov, Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman, T?rkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve ?zbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev hazır bulundu. Devlet başkanları, aralarındaki dost?a ilişkileri ve her alandaki iş birliği deneyimlerini g?zden ge?irerek, gelecekteki iş birliğinin y?n?n? belirledi ve daha sıkı bir ?in-Orta Asya kader ortaklığı inşa etmeyi kararlaştırdı.

Zirvenin temasında konuşan ?in Cumhurbaşkanı Xi Jinping, kritik bir d?nemde d?zenlenen zirvenin ?ağın iş birliği ve ortak kazan? eğilimine uygun olduğunu belirtti. Ayrıca, nesiller boyu s?ren dostluk beklentisini yansıttığını ve ?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki ilişkilerde derin ve uzun vadeli etkiler yaratacağını vurguladı. Xi Jinping, Xi'an zirvesi vesilesiyle ?in'in ilişkilerini ilerletmeye hazır olduğunu ifade etti.

Xi Jinping, Orta Asya'nın ?nemli konumuna değinerek, d?nyanın istikrarlı, refah i?inde, uyumlu ve bağlantılı bir Orta Asya'ya ihtiya? duyduğunu vurguladı. Xi, Orta Asya ?lkelerinin egemenlik, g?venlik, bağımsızlık ve toprak b?t?nl?ğ?n?n korunması gerektiğini belirtti. Ayrıca, b?lgede hi?bir tarafın uyumsuzluk ve ?atışma yaratma hakkına sahip olmadığını ve siyasi ?ıkarlar peşinde koşmaması gerektiğini ifade etti.

Xi Jinping, ?in-Orta Asya kader ortaklığının tesisi i?in karşılıklı destek, ortak kalkınma, genel g?venlik ve nesiller boyu s?ren dostluk dahil olmak ?zere 4 ilkeye bağlı kalmanın ?nemini vurguladı.

Xi konuşmasında ?in ve Orta Asya ?lkeleri arasındaki iş birliğinin geliştirilmesine ilişkin 8 maddelik ?neride bulundu:

“Mekanizma inşasının g??lendirilmesi; ekonomik ve ticari ilişkilerin genişletilmesi; bağlanırlığın derinleştirilmesi; enerji iş birliğinin genişletilmesi; yeşil inovasyonun hızlandırılması; kalkınma kabiliyetinin y?kseltilmesi; medeniyetler arası diyaloğun g??lendirilmesi ve b?lgesel barışın korunması.”

Xi, ?in'in Orta Asya ?lkeleriyle modernleşme kavramını ve uygulamalarını paylaşmaya, kalkınma stratejilerini birleştirmeye, işbirliği olanaklarını artırmaya ve 6 ?lkenin modernleşme s?recine katkıda bulunmaya hazır olduklarını belirtti.

Beş Orta Asya ?lkesinin liderleri, zirvede yaptıkları konuşmalarda, ?lkelerinin ?in ile olan işbirliklerinde elde edilen sonu?ları takdirle değerlendirdi. Liderler, ?in ile olan dostluğun bin yıllık bir ge?mişe sahip olduğunu ve birbirlerine destek sağlayan ?lkelerin iyi komşu, iyi dost ve iyi ortak olduğunu ifade etti. ?in ile iş birliğinin kendi ?lkelerinde s?rd?r?lebilir kalkınmanın ger?ekleşmesi i?in gereklilik olduğunu vurgulayan liderler, ?in ile ilişkileri derinleştirmenin halklarının ortak arzusu olduğunu ve temel ve uzun vadeli ?ıkarlarına uygun olduğunu belirtti. Liderler, ?in-Orta Asya Zirvesi'nin, ikili ilişkileri yeni bir d?neme taşıyacak yeni bir platform sağladığını ifade etti.

Beş Orta Asya ?lkesinin liderleri, her ?lkenin kendi koşullarına uygun kalkınma yolunu se?me hakkını ve egemenliklerini, bağımsızlıklarını, g?venliklerini ve toprak b?t?nl?klerini koruma hakkını desteklediklerini ifade ettiler. Ayrıca, Xi'nin ortaya koyduğu insanlığın kader ortaklığının tesisi, k?resel g?venlik inisiyatifi, k?resel kalkınma inisiyatifi ve k?resel medeniyet inisiyatifini olumlu karşıladıklarını ve zirvedeki fikir birliğini hayata ge?ireceklerini a?ıkladılar.

?in-Orta Asya Zirvesi'nin sona ermesinin ardından Xi Jinping ve beş Orta Asya ?lkesinin liderleri, ?in-Orta Asya Zirvesi Xi'an Deklarasyonu'nu imzaladı ve zirve sonu? listesini onayladı.

Zirvenin ikincisi 2025 yılında Kazakistan'da d?zenlenecek ve ?in'de zirvenin daimi sekreterliği kurulacak.

Liderler, zirve sonrasında basının karşısına ?ıktı ve ?in ile beş Orta Asya ?lkesi arasındaki dostluğu yansıtan altı nar ağacı dikti.

Kaynak ?in Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı