Sekt?r karlılığı ile ilgili IATA’nın ?ng?r?leri ana hatlarıyla şunlar: "Havayolu sekt?r? net karının 2023 yılında 9,8 milyar dolara (y?zde 1,2 net kar marjı) ulaşması bekleniyor, ki bu rakam bir ?nceki tahmin olan 4,7 milyar doların (Aralık 2022) iki katından fazla.?
Havayolu sekt?r? işletme karının 2023 yılında 22,4 milyar dolara ulaşması ?ng?r?l?yor. Bu rakam aralık ayındaki 3,2 milyar dolarlık işletme karı tahmininden ?ok daha y?ksektir. Bu rakam aynı zamanda 2022 yılı i?in tahmin edilen 10,1 milyar dolarlık işletme karının da iki katından fazla.?
2023'te yaklaşık 4,35 milyar kişinin seyahat etmesi bekleniyor, ki bu rakam 2019'da u?akla sehayat eden 4,54 milyar kişilik rakama yaklaşıyor.
2023’te kargo hacminin 57,8 milyon ton olması bekleniyor; bu rakam, uluslararası ticaret hacmindeki keskin yavaşlamayla birlikte 2019'da taşınan 61,5 milyon tonun altına d?şt?.
Toplam gelirlerin bir ?nceki yıla g?re y?zde 9,7 artarak 803 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Sekt?r gelirleri 2019'dan (838 milyar dolar) bu yana ilk kez 800 milyar dolar sınırını aşacağı tahmin ediliyor. Giderlerdeki artışın ise yıllık y?zde 8,1 ile sınırlı kalması bekleniyor. "
IATA Genel M?d?r? Willie Walsh havacılık sekt?r?n?n b?y?me ge?r?n?m? ile ilgili şunları s?yledi.
"2023 yılında havayollarının mali performansı beklentileri aşıyor. Daha g??l? karlılık birka? olumlu gelişmeyle destekleniyor. ?in, COVID-19 kısıtlamalarını yıl i?inde beklenenden daha erken kaldırdı. Hacimler artmasa da kargo gelirleri pandemi ?ncesi seviyelerin ?zerinde seyrediyor. Maliyet tarafında ise bir miktar rahatlama var. Jet yakıtı fiyatları, hala y?ksek olmasına rağmen, yılın ilk yarısında ılımlı bir seyir izledi."?
Sekt?r?n net karlılığa d?n?şe ge?mesi, y?zde 1,2'lik net kar marjıyla bile olsa, b?y?k bir başarı olarak g?r?l?yor. Birincisi ekonomik belirsizliklerin olduğu bir d?nemde sekt?r?n karlılık ile faaliyet g?stermesi ?nemli bir başarı olarak g?z?k?yor. İkincisi ise net kar artışı?2020-2022?d?neminde havacılık tarihindeki kaydedilen 183,3 milyar dolarlık en b?y?k zararın (bu d?nemde havayolları ortalama eksi y?zde 11,3 net kar marjı kaydetti ) ardından geliyor. Havayolu end?strisinin COVID-19 krizine,?2015-2019?d?nemi i?in ortalama net kar marjının y?zde 4,2 olduğu tarihi bir kar serisinin sonunda girdiği unutulmamalı.?
Havayollarının karlılığı hakkında değerlendirmelerde bulunan Walsh "Ekonomik belirsizlikler, bilet fiyatları artan yakıt maliyetlerini absorbe etse bile seyahat etme arzusunu azaltmadı. Derin COVID-19 kayıplarından sonra, y?zde 1,2'lik net kar marjı bile sevindirici bir gelişme! Ancak havayolu şirketlerinin yolcu başına ortalama 2,25 dolar kazandığı bir ortamda, zarar g?ren bilan?oları onarmak ve yatırımcılara s?rd?r?lebilir sermaye getirisi sağlamak bir?ok havayolu şirketi i?in zor olmaya devam edecek" dedi.?
Karlılık bekletilerini destekleyen unsurlar
Gelirler (y?zde 9,7) giderlerden (y?zde 8,1) daha hızlı artarak karlılığı g??lendiriyor.
Gelir:?Sekt?r gelirlerinin 2023 yılında 803 milyar dolara ulaşması beklenmektedir (2022'ye g?re +y?zde 9,7 ve 2019'a g?re –y?zde 4,1). 2023'te 34,4 milyon u?uşluk bir envanterin mevcut olması ?ng?r?l?yor. (2022'ye g?re +y?zde 24,4, 2019'a g?re –y?zde 11,5).
Yolcu Gelirlerinin?546 milyar dolara ulaşması bekleniyor (2022'ye g?re +y?zde 27, 2019'a g?re ise y?zde 10 artış bekleniyor ). COVID-19 kısıtlamalarının artık t?m b?y?k pazarlarda kaldırılmasıyla birlikte, sekt?r?n yıl ilerledik?e g??lenen yolcu trafiğiyle birlikte 2019 yılı gelir yolcu kilometre (RPK) seviyelerinin y?zde 87,8'ine ulaşması bekleniyor. Bir?ok pazardaki y?ksek seyahat talebi, 2023'te 2022 seviyelerine kıyasla y?zde 1,1'lik m?tevazı bir d?ş?şe işaret ederken (2022'de y?zde 9,8 ve 2021'de y?zde 3,7'lik artışların ardından) getiri beklentilerini g??l? tutuyor.
Sekt?r?n verimlilik seviyeleri y?ksek olup, 2023 yılı i?in beklenen ortalama yolcu y?k fakt?r? y?zde 80,9. Bu oran, y?zde 82,6'lık 2019 rekor performansına ?ok yakın bir rakamı ifade ediyor.
IATA'nın mayıs 2023 yolcu anketi verileri iyimser g?r?n?m? destekliyor; ?yolcuların y?zde 41'i ?n?m?zdeki 12 ay i?inde bir ?nceki yıla g?re daha fazla seyahat etmeyi, y?zde 49'u ise aynı d?zeyde seyahat etmeyi beklediklerini y?n?nde g?r?ş belirtmiştir. Ayrıca, ankete katılanların y?zde 77'si halihazırda pandemi ?ncesindeki kadar veya daha fazla seyahat ettiklerini belirtti.
Kargo gelirlerinin?142,3 milyar dolar olması ?ng?r?l?yor. Bu rakam 2021'deki 210 milyar dolar ve 2022'deki 207 milyar dolarlık gelirlerle karşılaştırıldığında keskin bir d?ş?ş g?sterse de, 2019'da kazanılan 100 milyar doların olduk?a ?zerinde. Getiriler iki fakt?rden olumsuz etkilenecektir: (1) Yolcu kapasitesinin artırılmasıyla kargo i?in mevcut g?bek kapasitesinin otomatik olarak artması ve (2) enflasyonla m?cadele i?in alınan ekonomik soğutma ?nlemlerinin uluslararası ticaret ?zerindeki potansiyel olumsuz etkileri. Getirilerin bu yıl %28,6'lık bir d?ş?şle d?zelme trendine girmesi ?bekleniyor, ancak yine de t?m tarihsel karşılaştırmalara g?re y?ksek kalmaya devam ediyor. Verim artışlarının 2020'de y?zde 54,7, 2021'de y?zde 25,9 ve 2022'de y?zde 7,4 olarak kaydedildi.
Sekt?r giderlerinin ise ?781 milyar dolara y?kselmesi bekleniyor.?(2022'ye g?re +y?zde 8,1 artış ve 2019'a g?re –y?zde 1,8 d?ş?ş trendi bekleniyor).
Jet yakıtı?maliyetlerinin 2023 yılında ortalama varil fiyatının 98.5 dolar olması ve sekt?r?n toplam yakıt faturasının 215 milyar dolara ?ulaşması bekleniyor. Bu rakam daha ?nce beklenen varil başına 111,9 ?dolar ve 2022'de yaşanan ?135,6 dolarlık varil fiyatının ortalama maliyetinden uygun seyredeceği ?ng?r?l?yor.
Y?ksek ham petrol fiyatları havayolları i?in abartılıydı; ??nk? crack spread (ham petrol?n jet yakıtına rafine edilmesi i?in ?denen prim) 2022 yılı i?in ortalama y?zde 34'?n ?zerindeydi - uzun d?nem ortalamasının ?nemli ?l??de ?zerinde. Sonu? olarak yakıt maliyetleri, havayollarının toplam giderlerin neredeyse y?zde 30'una ulaşıyordu. Son aylarda crack spread daraldı ve yılın tamamında ortalama crack spread'in tarihsel ortalama oranına daha yakın olan y?zde 23 civarına d?şmesi bekleniyor. ?Yakıt giderleri sekt?r?n ortalama maliyet yapısının y?zde 28'ini oluşturacaktır ki bu oran 2019'daki y?zde 24'l?k oranın hala ?zerinde seyrediyor.?
Yakıt dışı giderler,?enflasyonist baskılara rağmen havayolları tarafından iyi bir şekilde kontrol edilmiştir. Sabit maliyetlerin daha geniş bir faaliyet ?l?eğine dağıtılmasıyla birlikte, yakıt dışı birim maliyetlerin kullanılabilir ton kilometre (ATK) başına 39 sente d?şmesi ?ng?r?l?yor. Bu rakam, 2022 yılına (41,7 sent/ATK) kıyasla y?zde -6,4'l?k bir d?ş?şe ve COVID ?ncesi seviyelere geri d?n?şe işaret ediyor. Yakıt dışı toplam maliyetlerin 2023 yılında 565 milyar dolara ulaşması bekleniyor.?
Riskler
Ekonomik ve jeopolitik ortam, g?r?n?m a?ısından ?eşitli riskler barındırıyor. 803 milyar dolarlık gelir ve 781 milyar dolarlık ?gider arasında sadece 22,4 milyar ?dolar faaliyet karı ile (y?zde 2,8) sekt?r?n g?r?n?m? kırılgan olmaya devam ediyor. Bu kırılganlık bir dizi fakt?rden (olumlu ya da olumsuz) etkilenebilir. Karlılık a?ısından ?zellikle aşağıdaki fakt?rler g?z ?n?nde bulundurulmalıdır:
Enflasyonla m?cadele ?nlemleri?farklı piyasalarda farklı oranlarda olgunlaşıyor. Merkez bankaları, ekonomileri resesyona s?r?klemekten ka?ınırken enflasyon ?zerinde maksimum soğutma etkisine sahip olacak faiz oranları i?in en iyi seviyeleri ayarlıyor. Faiz artışlarının erken ya da daha d?ş?k bir seviyede sona ermesi, piyasalara daha g??l? bir yıl sonu g?r?n?m? beklentiler oluşturabilir. Ancak k?resel ekonomide aynı şekilde resesyon riski de devam etmektedir. Resesyonun iş kayıplarına yol a?ması halinde sekt?r?n g?r?n?m? olumsuz y?nde değişebilir.
Ukrayna'daki savaş??oğu havayolu şirketinin karlılığı ?zerinde b?y?k bir etki yaratmıyor. Şu anda beklenmeyen bir barış, daha d?ş?k petrol fiyatları ve hava sahası kısıtlamalarının kaldırılması veya hafifletilmesinden kaynaklanan verimlilik ile maliyet iyileştirmeleri i?in potansiyel taşıyabilir. Ancak gerilimin tırmanması, k?resel havacılık sekt?r? i?in olumsuz sonu?lar doğurabilir. Halihazırda daha geniş ?aplı jeopolitik gerilimler uluslararası ticaret ?zerinde baskı yaratmaktadır ve bu t?r gerilimlerin tırmanması sekt?r?n g?r?n?m? a?ısından aşağı y?nl? bir risk teşkil etmektedir. ?
Tedarik zinciri sorunları?k?resel ticareti etkilemeye devam ediyor. Tedarik zincirleri, mevcut jeopolitik gerilimlerin ve COVID-19 sırasında yaşanan zorlukların neden olduğu esneklik boşluklarını doldurmak i?in değişiyor. Pandemi d?neminde havayolları, u?ak ve motor ?reticilerinin ??zemediği u?ak par?aları tedarik zinciri kopukluklarından doğrudan etkilenmiştir. Bu durum, yeni u?akların teslimatını ve havayolu şirketlerinin mevcut filolarını muhafaza etme ve kullanma kabiliyetlerini olumsuz etkilemektedir.
D?zenleyici maliyet y?kleri,?giderek daha m?dahaleci hale gelen d?zenleyiciler nedeniyle artma riski altındadır. ?zellikle sekt?r, giderek daha cezalandırıcı hale gelen yolcu hakları rejimleri ve b?lgesel ?evre girişimleri i?in artan uyum maliyetleriyle karşı karşıya kalabilir.
B?lgesel gelişmeler
K?resel havayolu sekt?r?n?n 2023 yılında karlılığa d?nmesi beklenirken, finansal performans ?eşitliliğini koruyor. T?m b?lgelerin bu yıl k?r elde etmesi beklenmese de, 2020'nin Covid ile ilgili derinliklerinden itibaren sekt?r?n finans g?stergeleri t?m b?lgelerde iyileşiyor.
Kuzey Amerika taşıyıcıları
Kuzey Amerika, finansal performans a?ısından ?ne ?ıkan b?lge olmaya devam ediyor. ?T?ketici harcamaları, hayat pahalılığı baskılarına rağmen g??l? seyretmeye devam ederken hava yolculuğuna olan talep de g??l? seyretmeye devam ediyor; hava yolcusu talebinin bu yıl COVID (2019) ?ncesi seviyesini aşacağı tahmin ediliyor.
Avrupa taşıyıcıları
Yaz d?neminde yaşanan ?eşitli kapasite kısıtlamalarına rağmen, Avrupalı taşıyıcılar 2022 yılında k?ra d?nmeyi başardı. Bu karlılığın 2023 yılında daha da g??lenmesi bekleniyor. Temel b?lgesel riskler Ukrayna'daki savaş, iş?i huzursuzluğu ve bazı kilit ?lkelerdeki ekonomik performansa ilişkin endişelerle ilgili olmaya devam ediyor.
Asya-Pasifik taşıyıcıları
B?lgedeki t?m ekonomilerin COVID seyahat kısıtlamalarını kaldırmasıyla birlikte sekt?rde toparlanma başlamıştır. Hem yolcu hacimlerinde hem de kapasitede keskin bir artışın 2023 mali sonu?larına b?y?k ?l??de iyileşme olarak yansıması ve diğer b?lgelerle aradaki farkın daralması bekleniyor.
Orta Doğu taşıyıcıları
B?lgenin 2022'de karlılığa d?n?ş?, yolcu y?k fakt?r?nde neredeyse y?zde 25 puanlık ?nemli bir artışla desteklendi ve diğer b?lgelerin performansını geride bıraktı. Aynı zamanda, Orta Doğulu taşıyıcılar uluslararası ağlarını hızlı bir şekilde yeniden inşa etmiş ve Mart 2023'te b?lgenin uluslararası bağlanabilirliği COVID ?ncesi seviyesinin y?zde 98'ine geri d?nd?.
Latin Amerikalı taşıyıcılar
Yolcu hacimleri hızla toparlanıyor, ancak mali performans b?lge genelinde ?nemli farklılıklar g?steriyor. Bazı havayolu şirketlerinin sağlam karlar elde etmesi beklense de b?lge kırmızıda kalmaya devam edecek. Genel olarak, sekt?r?n mali performansının iyileşmeye devam etmesi beklenmektedir, ancak b?lgedeki bazı ?lkelerde yaşanan zorlu ekonomik koşullar iyileşme hızını azaltmaktadır.
Afrikalı taşıyıcılar
Afrika, sekt?r performansını etkileyen ekonomik, altyapı ve?bağlantı zorlukları nedeniyle havayolu işletmeciliği i?in zor bir pazar olmaya devam etmektedir. ?Bununla birlikte, bu zorluklara rağmen, b?lgede hava yolculuğuna olan talep hala g??l? seyrediyor ve bu da sekt?r?n genel karlılığına geri d?n?şe doğru devam eden hareketi desteklemektedir.
2022
Sekt?r?n 2022 yılı mali performansındaki iyileşme ?nceki beklentileri aşmıştır. Sekt?r?n 2022 yılı i?in net zararının -3,6 milyar dolar olacağı tahmin edilmektedir; bu rakam daha ?nce tahmin edilen -6,9 milyar dolarlık zarardan (aralık 2022) daha d?ş?k olması bekleniyor. Faaliyet d?zeyinde, performanstaki b?y?k farklılığa rağmen, son veriler sekt?r?n vergi ?ncesi bazda 2022 yılında kara d?nd?ğ?ne işaret ediyor.
Sonu? olarak?
IATA Genel M?d?r? Willie Walsh sekt?r karlılığı ile genel değerlendirmesinde şunları kaydetti, "Dayanıklılık g?n?n hikayesi ve iyimser olmak i?in pek ?ok iyi neden var. COVID-19 krizinin derinliklerinden sonra sekt?r d?zeyinde karlılığa ulaşmak, havayollarının yatırımcıları ?d?llendirmesi, s?rd?r?lebilirliği finanse etmesi ve d?nyayı daha da etkili bir şekilde birbirine bağlamak i?in verimliliğe yatırım yapması i?in b?y?k bir potansiyel yaratıyor. Bu, sadece y?zde 1,2 net kar marjı ile başarılması gereken b?y?k bir 'yapılacaklar' listesi. Bu nedenle h?k?metleri g?venli, s?rd?r?lebilir, verimli ve k?rlı bağlantıyı g??lendirecek girişimlere odaklanmaya ?ağırıyoruz" dedi.
Walsh s?zlerini ş?yle s?rd?rd? "2023 i?in ?ncelikler arasında net sıfır karbon emisyonuna doğru ilerlemeyi hızlandırmak i?in s?rd?r?lebilir havacılık yakıtları (SAF) ?retim teşvikleri, uluslararası havacılığa uygulanan ekonomik ?l?? olarak CORSIA'nın b?t?nl?ğ?n?n sağlanması, hava trafik y?netimindeki verimsizliklerin ortadan kaldırılması ve k?resel standartların tutarlı bir şekilde uygulanması yer alıyor".
Yolcular g?venli, s?rd?r?lebilir, verimli ve karlı bir havayolu end?strisine g?veniyor. IATA'nın yakın zamanda 11 k?resel pazarda yolcularla yaptığı bir anket sonu?larına g?re; katılanların y?zde 81'inin pandemiden u?manın m?mk?n kıldığı ?zg?rl?ğ? daha fazla takdir ettiğini ortaya koydu. Aynı ?alışma, yolcuların havayolu end?strisinin oynadığı ?nemli rol? de ortaya koyuyor:
Yolcuların y?zde 90'ı hava yoluyla bağlantının ekonomi i?in kritik ?nemde olduğunu s?yl?yor.
Y?zde 91'i hava yolculuğunun modern yaşam i?in bir gereklilik olduğunu s?yl?yor.
Y?zde 88'i hava yolculuğunun toplumlar ?zerinde olumlu bir etkisi olduğunu s?yl?yor.
Y?zde 82'si k?resel hava taşımacılığı ağının BM S?rd?r?lebilir Kalkınma Hedeflerine (SKH'ler) ?nemli bir katkı sağladığını belirtti.
Y?zde 96'sı son u?uşlarından memnun olduğunu ifade etti ve y?zde 77'si u?manın parasının karşılığını verdiğini s?yledi.
Hibya Haber Ajansı
