. TEMA Vakfı Şanlıurfa İl Temsilcisi ve Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, suyun küresel, ulusal ve bölgesel boyutta taşıdığı önemi sayısal verilerle ortaya koydu.
Her yıl 22 Mart’ta kutlanan Dünya Su Günü kapsamında, suyun önemi ve korunması konusunda farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler düzenleniyor. TEMA Vakfı Şanlıurfa İl Temsilcisi ve Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, suyun küresel, ulusal ve bölgesel boyutta taşıdığı önemi sayısal verilerle ortaya koydu.
Dünya Genelinde Suyun Durumu
Dünya yüzeyindeki suyun %97,5’i tuzlu olup, sadece %2,5’i tatlı sudur. Tatlı suyun ise büyük bir kısmı buzullarda ve kalıcı kar örtüsünde bulunuyor. Temiz su kaynaklarının hızla tükenmesi nedeniyle su krizi büyüyor.
700 milyondan fazla insan temiz suya erişemiyor.
2050 yılına kadar dünya nüfusunun %40’ının su kıtlığı riskiyle karşı karşıya kalması bekleniyor.
Küresel su kullanımında tarım %70, sanayi %20, içme ve evsel kullanım ise %10 oranında pay alıyor.
Prof. Dr. Öztürkmen, bu verilerin sürdürülebilir su yönetiminin önemini ortaya koyduğunu belirtti.
Türkiye’de Su Durumu
Türkiye, kişi başına düşen yıllık su miktarı 1.300 m³ ile su stresi yaşayan ülkeler arasında yer alıyor.
Türkiye’nin toplam kullanılabilir su potansiyeli 112 milyar m³ olup, bunun 74 milyar m³’ü kullanılabiliyor.
Su kullanımının %77’si tarımsal sulamada, %13’ü içme suyunda, %10’u sanayide gerçekleşiyor.
2030 yılına kadar su kaynaklarında %20 oranında azalma bekleniyor.
Türkiye’de tarımsal sulamanın büyük kısmının verimsiz yöntemlerle yapıldığını ifade eden Öztürkmen, modern sulama sistemlerine geçişin hayati önem taşıdığını vurguladı.
GAP Bölgesinde Su Yönetimi
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Türkiye’nin en büyük kalkınma projelerinden biri olarak dikkat çekiyor.
Türkiye’nin toplam su kaynaklarının %28’i GAP kapsamında kullanılıyor.
Proje kapsamında 22 baraj ve 19 hidroelektrik santrali inşa edildi.
GAP sulama projeleri tamamlandığında 1,8 milyon hektar alanın sulanması hedefleniyor.
Ancak bilinçsiz su kullanımı ve yanlış sulama teknikleri nedeniyle toprak tuzlanması ve çoraklaşma gibi sorunlar yaşanıyor. Bu durum, modern sulama sistemlerinin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
Tarım ve Su Kullanımı
Tarım, küresel su tüketiminin %70’ini oluşturuyor. Türkiye’de ise suyun %77’si tarımsal sulamada kullanılıyor.
Verimsiz sulama yöntemleri nedeniyle suyun %50’si kaybediliyor.
Modern sulama yöntemleriyle su tasarrufu %60’a, tarımsal verimlilik ise %40’a kadar artırılabiliyor.
GAP bölgesinde modern sulama sistemlerine geçişle tarımsal üretimde %300 artış sağlandı.
İklim Krizi ve Kuraklık Tehdidi
İklim değişikliği ve kuraklık, su kaynaklarını tehdit eden en büyük unsurlar arasında yer alıyor.
Son 50 yılda Türkiye’de yıllık yağış miktarı %20 azaldı.
Küresel sıcaklık artışı 2023 yılında 1,5°C sınırına ulaştı.
2040 yılına kadar kişi başına düşen su miktarının 1.120 m³’e düşmesi bekleniyor.
Yeraltı su kaynaklarının tüketim oranı, doğal yenilenme oranlarını %70 oranında aşıyor.
Su Kaynaklarını Korumak İçin Öneriler
Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, su kaynaklarının korunması için şu önerilerde bulundu:
Su tasarrufunu yaşam biçimi haline getirmek,
Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişi hızlandırmak,
Ağaçlandırma ve sürdürülebilir tarım projelerini desteklemek,
Modern sulama sistemlerini yaygınlaştırmak.
Dünya Su Günü’nün su kaynaklarının korunması ve verimli kullanımı konusunda farkındalık yaratmak için önemli bir fırsat sunduğunu belirten Prof. Dr. Öztürkmen, “Su yoksa hayat yok” diyerek suyun değerini bilmenin ve bilinçli tüketmenin gerekliliğini vurguladı.
