İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ve S&P Global’in açıkladığı verilere göre; Nisan ayında imalat PMI 49,4 seviyesinden 49,2 seviyesine geriledi. Son açıklanan veriler, Aralık ayından beri düşen trendin devam ederek endeksin üst üste ikinci ay daralma bölgesinde yer aldığını gösterdi. Fiyat baskıları Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimler nedeniyle yüksek şekilde devam ederken, üretim ve yeni siparişlerde de talep yetersizliği itibariyle yavaşlama ortaya konmaktadır. Tedarikçilerin teslimat süreleri son Rusya-Ukrayna savaşı ekseninde yaşanan arz sıkıntılarından dolayı uzarken, TL’deki değer kaybı girdi enflasyonu ve bunun üzerinden nihai mal enflasyonunu yukarı yönlü etkilemektedir.
PMI verisinin ayrıntılarına bakacak olursak; Ukrayna’daki savaş ve fiyat artışları müşteri talebini baskılayan unsurlar olarak üretimi olumsuz etkiledi. Toplam yeni siparişlerin azalmasına ek olarak, yurt dışından alınan yeni siparişler de ivme kaybederek Ocak ayından beri ilk defa yavaşladı. Hammaddelere erişimde yaygın zorluklar yaşanırken, tedarikçilerin teslimat süreleri uzadı. Nisan ayında girdi ve nihai ürün stokları ile satın alma faaliyetlerinin azalmasında malzeme teminindeki zorluklar, artan maliyetler ve kırılgan talep etkili olmuştur. Firmaların operasyonel kapasitelerini genişletmek amacıyla üst üste 23. aydır istihdam artışı anketin görece olumlu yanı olarak öne çıktı. İstihdam artışı ılımlı, ancak Mart ayına göre biraz daha yüksek.
PMI Üretim Endeksi… Kaynak: TÜİK, İstanbul Sanayi Odası, S&P Global, Bloomberg
Maliyet baskıları Nisan ayında güçlü kalmaya devam etti. Bununla birlikte, girdi fiyatları enflasyonu üst üste dördüncü ay da düşerek geçen yıl Eylül ayından bu yana en düşük seviyesinde kaydedildi. Türk lirasının değer kaybetmesi ve Ukrayna'daki savaş maliyet yüklerini artırırken, petrol, doğalgaz ve nakliye fiyatları yükseldi. Sonuç olarak, üreticiler nihai ürün fiyatlarını önemli ölçüde artırmak zorunda kaldı.
Sonuç olarak; büyüme hızı açısından özellikle ihracatın ve üretimin azalan bir katkı sunması kapsamında aşağı yönlü riski işaret eden bir veri olarak değerlendirilebilir. Fiyat baskıları, özellikle emtia ve enerji kanalından üretim maliyetlerini artırırken, Ukrayna’daki savaş ve yaptırımlarla beraber oluşan enerji arz açıkları dışsal fiyat şoklarının üzerine ekleme yapabilir. Öte yandan, tedarik zincirindeki olumsuz yöndeki kırılma etkisi malzeme teminindeki zorlukların altını çizerek üretim faaliyetlerinde yavaşlamaya neden olabilir.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
