EPDK tarafından Temmuz 2022 Ar-Ge proje d?neminde onaylanan, 21 elektrik dağıtım şirketinin paydaşlığında ve Elder koordinat?rl?ğ?nde y?r?t?len, Milli Akıllı Saya? Sistemleri (MASS) Entegrasyonlu Bağımsız PLC ve RF Haberleşme Protokol ve ?r?n Geliştirme Projesi kapsamındaki teknik ?alıştay, Dicle Elektrik’in ev sahipliğinde Diyarbakır’da ger?ekleştirildi. Elder İş Geliştirme ve Ar-Ge Koordinat?r? İstemi Mavi, ?alıştaydaki konuşmasında sekt?r?n Ar-Ge ?alışmalarına ağırlık verdiğini ve d?n?ş?m? hızlandıracak inovasyon yatırımlarını desteklediğini ifade etti. Dicle Elektrik Genel M?d?r Yardımcısı Nedim T?z?n ise 2022 yılını dağıtım şebekelerinin 23 milyar kWh enerjiyle kapattıklarını, bu yıl ise 23,5 milyar kWh’in ge?ileceğini ?ng?rd?klerini belirtti.
Dicle Elektrik’in ev sahipliğinde ger?ekleştirilen Milli Akıllı Saya? Sistemi (MASS) Entegrasyonlu Bağımsız PLC ve RF Haberleşme Protokol ve ?r?n Geliştirme Projesi kapsamındaki teknik ?alıştaya, Elder ve elektrik dağıtım şirketlerinin temsilcilerinin yanı sıra akademisyenler, sekt?rdeki yerli ve yabancı ??z?m ?retici firma temsilcileri katıldı. ?alıştayda, MASS entegrasyonlu PLC&RF teknolojisi kullanılarak ?alışması hedeflenen saya? okuma sistemlerinin, protokol, haberleşme ve şifreleme y?ntemlerinde standartlaşmanın nasıl sağlanabileceği ele alındı.
?alıştayın a?ılış konuşması Elder İş Geliştirme ve Ar-Ge Koordinat?r? İstemi Mavi tarafından yapıldı. Dağıtım faaliyetinin, temelde insana dayalı bir yapıdan teknoloji odaklı bir yapıya d?n?şt?ğ?ne dikkat ?eken İstemi Mavi, konuşmasını ş?yle s?rd?rd?: “Sekt?r?m?z her yıl artan bir ivme ile Ar-Ge ?alışmalarına ağırlık veriyor, d?n?ş?m? hızlandıracak inovasyon yatırımlarını destekliyor ve toplam bilgi-kaliteyi artıracak akademi ?alışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Bu hususta, desteklerinden dolayı başta EPDK olmak ?zere t?m kamu ve EDAŞ y?neticilerimize teşekk?rlerimizi iletmek istiyorum. Elder olarak odağımıza insan, ?evre ve teknolojiyi alarak faaliyetlerimizi y?r?t?yoruz. Bu s?re?te s?rd?r?lebilir bir ekosistem tesis ederek sekt?r?n inovasyon merkezi olma vizyonunu hayata ge?iriyoruz.
Hızlandırma programlarımız, teknokentler ile yaptığımız iş birlikleri, koordinat?rl?ğ?n? ?stlendiğimiz sekt?r?m?ze y?nelik ulusal ve uluslararası projeler bu hedefe ulaşma yolunda attığımız adımlara birka? ?rnek niteliği taşıyor. ?n?m?zdeki yıllarda da enerji alanında geliştirdiğimiz projelerimiz ile global ?l?ekte yer alacağımıza inancımız tam.”
Kayıp-ka?ak, 19,4 milyarlık yatırım ile 33 puan d?şt?
Dicle Elektrik Genel M?d?r Yardımcısı Nedim T?z?n ise Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’te 2,2 milyon aboneye sahip olduklarını, 21 dağıtım şirketi arasında enerji t?ketimi a?ısından İstanbul'un ardından ikinci sırada yer aldıklarını s?yledi. T?z?n, ?lke genelinde abone başına 4.500 kWh elektrik t?ketimi ger?ekleşirken, kendi b?lgelerinde bunun 11.500 kWh ile 2,5 katı olduğunu da kaydettiği konuşmasını ş?yle s?rd?rd?: “2013'te y?zde 76'lık kayıp-ka?ak oranıyla devraldığımız şirketimizde, bug?n bu oran y?zde 43. Bunu tesis edebilmek adına 2013'ten bu yana Ar-Ge ve teknolojiyi merkeze alarak 19,4 milyar liralık yatırıma imza attık. Bunun b?y?k kısmı şebeke yenileme ve g??lendirmesine harcandı. Akıllı şebeke d?n?ş?m?yle 11.400 MWh kayıp-ka?ak t?ketimin ?n?ne ge?tik. ?n?m?zdeki 2 yılda 6,5 ve 8 milyar lira aralığında yeni yatırımlar ger?ekleştirmeyi planlıyoruz. Bunun yanı sıra Sanayii ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezimizde Ar-Ge m?hendislerimiz tarafından yerli imkanlarla yaptığımız ?alışmalarla sekt?r?n gelişimine katkı sağlıyoruz. Sekt?re g??lenmesi ve yerli teknolojilerin artması i?in g?rev ve sorumluluk bilerek ?alışmalarımıza devam edeceğiz.” dedi.
Dicle Elektrik olarak enerji dağıtımını il ve il?e merkezleri, kırsal ve tarımsal sulama alanları olarak 3 kategoride ele aldıklarını da kaydeden T?z?n, ?lke genelindeki kayıp-ka?ak oranının y?zde 13’?n altında olduğuna dikkat ?ekerek “Bunlardan il ve il?e merkezlerinde kayıp ka?ak oranı y?zde 30'un altında. Kırsalda y?zde 75-80'in ?zerinde, tarımsal sulama alanlarında ise y?zde 40'ın ?zerinde. T?rkiye'deki tarımsal sulamanın yarısı b?lgemizde bulunuyor ve t?ketimin ?nemli miktarı buraya gidiyor.” dedi.
T?ketimin 23,5 milyar kWh’yi ge?mesi ?ng?r?l?yor
2022 yılını dağıtım şebekelerinin 23 milyar kWh enerjiyle kapattıklarını, bu yıl ise 23,5 milyar kWh’in ge?ileceğini ?ng?rd?klerini de belirten Genel M?d?r Yardımcısı T?z?n, konuşmalarına şu ifadeleri ekledi: “T?rkiye genelindeki akıllı şebekelerin yaklaşık yarısına sahip enerji şirketi olarak şehir merkezinde takılı 1 milyon adeti aşkın akıllı sayacımız ve 230 bini aşkın modemimiz ile teknolojiyi merkeze alan GSM sistemleri ?zerinden uzaktan okuma yapmaya devam ediyoruz. Bu kapsamda bir modem ile yaklaşık 5 saya? okuyabiliyoruz. Kalan yaklaşık bir milyon sayacı GSM sistemler ile okumayı planladığımızda 500 bin GSM modem kullanmamız gerekecek. Ancak kırsal alanda GSM kapsama alan sıkıntıları nedeni ile data transferinde sorun yaşayabileceğimizin de farkındayız. Bu sebeple ger?ekleştirilecek PLC ve RF ??z?mlerin sekt?re b?y?k katkı sunmasını diliyoruz.”
Şifre ve haberleşme y?ntemlerinde standartlaşma
Elektrik dağıtım şirketlerinin katılım g?sterdiği ?alıştayda, farklı markaların kendine ait şifre ve haberleşme y?ntemlerinde standartlaşmayı sağlayarak elektrik dağıtım sekt?r?ne ?zg? bağımsız bir PLC (g?? hattı iletişimi) ve radyo frekanslı haberleşme protokol? ile ?r?n geliştirilmesi konusu ele alınarak tartışıldı.
Haberleşme protokol? yazılımı ve ?r?n geliştirilmesi ?ncesinde teknolojinin son durumunun ele alındığı ?alıştaya, konu hakkında ?alışmalar yapmış ve yapmaya devam eden ?retici ve akademisyenler yapmış oldukları araştırmalar ve konu değerlendirmeleriyle katkı sundular. ?retici ve akademisyenlerin yanı sıra haberleşme teknolojileri alanında Ar-Ge projesi veya yatırım ?alışmaları yapan EDAŞ’lar da edindikleri tecr?beleri, problemleri ve ?ıktı verilerini sekt?r temsilcileriyle paylaştılar.
?alıştay; elektrik dağıtım sekt?r?nde kullanılacak olan PLC&RF saya? okuma sistemlerinde, marka bağımlığını ortadan kaldırmak i?in birlikte ?alışabilirlik ve yerine ?alışabilirlik prensiplerini ?n planda tutulacak, PLC, RF ve hibrit ?r?n geliştirilmesi i?in gelecek d?nemde yapılacak ?alışmalar i?in yol haritasının belirlenmesi ile başarılı bir şekilde tamamlandı.
