TCMB'den yayımlanan ?zette şunlar aktarıldı:
"Enflasyon Gelişmeleri
1.T?ketici fiyatları nisan ayında y?zde 2,39 oranında artış kaydederken yıllık enflasyon 6,83 puan d?ş?şle y?zde 43,68 seviyesine gerilemiştir. Yıllık enflasyon enerji ve gıda gruplarında daha belirgin olmak ?zere t?m gruplarda azalmıştır. Aylık bazda fiyatlar incelendiğinde, enerji grubunda gerilerken, gıda ve hizmet gruplarında artmıştır. Enerji fiyatlarındaki belirgin d?ş?ş?n devam etmesiyle ?retici fiyatlarındaki aylık artış sınırlı olmuş ve yıllık ?retici enflasyonundaki gerileme eğilimi s?rm?şt?r. Bu g?r?n?m altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artışlar B g?stergesinde yavaşlama eğilimini korurken C g?stergesinde sınırlı bir miktar y?kselmiş, her iki g?stergenin de yıllık enflasyonu gerilemiştir.
2. Gıda ve alkols?z i?ecekler grubu fiyatları nisan ayında y?zde 3,95 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 13,97 puan d?ş?şle y?zde 53,92 olmuştur. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıdada 13,24 puan azalışla y?zde 52,70, işlenmiş gıdada ise 13,93 puan d?ş?şle y?zde 57,75 olarak ger?ekleşmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, sebze grubu kaynaklı olarak, taze meyve ve sebze fiyatlarının nisan ayında arttığına işaret etmiştir. Taze meyve ve sebze dışı işlenmemiş gıda fiyat gelişmeleri incelendiğinde, kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki y?kselişlerin devam ettiği izlenmiştir. İşlenmiş gıda alt grubunda aylık fiyat artışı yavaşlama eğilimini s?rd?rerek y?zde 0,97 ile sınırlı bir y?kseliş sergilemiştir. İşlenmiş et ?r?nleri haricinde grup genelinde ılımlı fiyat hareketleri izlenirken, ekmek ve tahıllar kaleminin fiyat artışındaki yavaşlama dikkat ?ekmiştir.?
3. Enerji fiyatları aylık bazda y?zde 3,86 ile y?ksek bir oranda gerilemiş, grup yıllık enflasyonu 14,47 puan azalışla y?zde 21,19 seviyesinde ger?ekleşmiştir. Bu gelişmede olumlu seyreden k?resel fiyat hareketlerinin etkisi hissedilmiştir. Bu d?nemde meskenlere y?nelik elektrik tarifeleri y?zde 15 oranında gerilerken, akaryakıt (y?zde -1,24) ve t?p gaz (y?zde -4,66) fiyatları da azalış sergilemiştir. Şebeke suyu ise fiyat artışıyla (y?zde 1,74) grup g?r?n?m?nden ayrışmaya devam etmiştir. Enerji fiyatlarındaki gerilemenin mayıs ayında da devam edeceği değerlendirilmektedir.
4. Hizmet grubunda fiyatlar y?zde 3,89 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 1,31 puan d?ş?şle y?zde 58,62’ye gerilemiştir. Bu d?nemde, yıllık enflasyon ulaştırmada daha belirgin olmak ?zere ulaştırma ve lokanta-otel alt gruplarında gerilemiş, diğer hizmetler grubunda yatay seyretmiş, kira ve haberleşmede ise y?kseliş kaydetmiştir. Aylık bazda incelendiğinde, karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki artışın s?r?klediği ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar y?zde 3,08 oranında y?kselmiş, alt grup yıllık enflasyonu 11,68 puan azalışla y?zde 45,44 seviyesine gerilemiştir. Kırmızı et başta olmak ?zere gıda fiyatlarındaki g?r?n?m ile birlikte lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışları y?ksek seviyesini (y?zde 4,24) korumuş, alt grup yıllık enflasyonu 4,32 puan d?ş?şle y?zde 66,41 olmuştur. Diğer hizmetler alt grubundaki artışta (y?zde 2,70) temelde paket tur, bakım-onarım ve eğitim kalemleri ?ne ?ıkmıştır. Kiralarda aylık bazdaki y?zde 4,37’lik artışla birlikte yıllık enflasyon y?zde 66,76 oranına y?kselmiştir. Haberleşme alt grubunda fiyatlar y?zde 8,02 ile belirgin oranda y?kselirken, bu gelişmede cep telefonuyla yapılan g?r?şme ile internet ?cretlerindeki artışlar belirleyici olmuştur.?
5.?? ?Temel mal grubunda yıllık enflasyon 2,42 puan azalışla y?zde 34,16 olmuştur. Yıllık enflasyonun alt gruplar genelinde gerilediği g?zlenmiştir. Dayanıklı mal fiyatları (altın hari?) aylık bazda y?zde 3,05 oranında y?kselirken, alt grup yıllık enflasyonu 2,74 puan d?ş?şle y?zde 37,47 olarak ger?ekleşmiştir. Nisan ayında fiyat artışları otomobil ve beyaz eşya kalemlerinde g??lenmiş, mobilyada ise yavaşlamıştır. Diğer temel mallar alt grubunda fiyatlar y?zde 1,09 oranında y?kselirken yıllık enflasyon 1,15 puan gerileyerek y?zde 43,33 olmuştur. Perakende ila? satımında uygulanan yasal karlılık baremlerinde mart ayı ortasında yapılan g?ncellemenin sarkan etkileriyle ila? fiyatları y?zde 5,36 oranında artmış ve alt grup aylık fiyat y?kselişinde ?ne ?ıkan kalem olmuştur. Giyim ve ayakkabı alt grubunda, fiyatlar y?zde 3,80 oranında artış kaydederken yıllık enflasyon 3,49 puan d?şerek y?zde 12,77 seviyesine gerilemiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda yazlık ?r?nlerin endekse giriş ayının nisan ayından mayıs ayına kaymasını i?eren y?ntem değişikliğinin bu iki ayda endeks ?zerinde beklenen etkileri de s?z konusudur.
6.?? ?Mayıs ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonu?larına g?re on iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi 1,18 puan d?ş?şle y?zde 29,84’e gerilemiştir. Gelecek yirmi d?rt aya ilişkin enflasyon beklentisi y?zde 17,74, beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise y?zde 8,22 seviyesinde ?l??lm?şt?r.
Enflasyonu Etkileyen Unsurlar ve Riskler
7.?? ?Yakın d?nemde iktisadi faaliyete ilişkin a?ıklanan veriler tahmin edilenden daha olumlu seviyelerde ger?ekleşmesine rağmen, jeopolitik risklerin ve faiz artışlarının da etkisi ile gelişmiş ?lke ekonomilerinde resesyon endişeleri s?rmekte, birbirini takip eden banka iflaslarının tetiklediği finansal istikrarı tehdit eden koşulların oluştuğu g?zlenmektedir.
8.?? ?T?rkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte ??z?m ara?ları sayesinde temel gıda başta olmak ?zere bazı sekt?rlerdeki arz kısıtlarının olumsuz etkileri azaltılmış olsa da uluslararası ?l?ekte ?retici ve t?ketici enflasyonu y?ksek seviyelerini s?rd?rmektedir. Y?ksek k?resel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar ?zerindeki etkileri yakından izlenmektedir.
9.?? ??lkeler arasında farklılaşan iktisadi g?r?n?me bağlı olarak gelişmiş ?lke merkez bankalarının para politikası adım ve iletişimlerindeki ayrışma devam etmekle birlikte, takas anlaşmaları ve yeni likidite imk?nları ile finansal istikrarı ?ncelikleyen eşg?d?ml? adımlar atılmaktadır. Finansal piyasalar, merkez bankalarının faiz artırım d?ng?lerini yakında sonlandıracağını beklentilerine yansıtmaktadır.
10.?? ?Gelişmekte olan ?lkelere y?nelen portf?y akımlarında, mayıs ayında hisse senedi piyasalarına girişler devam ederken bor?lanma senedi piyasalarından ?ıkışlar g?zlenmiştir. Bununla birlikte gelişmiş ?lkelerin uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklık ve k?resel finansal koşulların seyri gelişmekte olan ?lkelere y?nelen portf?y akımlarına ilişkin riskleri canlı tutmaktadır.
11.?? ?Uluslararası emtia fiyatları nisan ayı ortalarına kadar artış kaydettikten sonra yeniden gerileme eğilimine girmiştir. S?z konusu gelişme alt gruplar geneline yayılırken, enerji alt endeksindeki d?ş?ş?n daha belirgin olduğu izlenmektedir. Enerji alt endeksinde gerileme ham petrol ile sınırlı kalmamış, propan, b?tan ve doğal gaz gibi ?r?nlerde de g?zlenmiştir. K?resel arz zincirindeki baskılara dair g?stergeler nisan ayında tarihsel eğiliminin altında seyretmeye devam etmiş, uluslararası taşımacılık maliyetlerindeki ılımlı seyir korunmuştur. Bu g?r?n?m altında, ?retici fiyatları y?zde 0,81 oranında sınırlı bir şekilde y?kselmiş, yıllık ?retici enflasyonu 10,34 puan d?ş?şle y?zde 52,11 seviyesine gerilemiştir.
12.?? ?Uluslararası gelişmelere ek olarak doğal gaz başta olmak ?zere enerji t?ketimine verilen destekler, enflasyondaki d?ş?ş s?recini olumlu etkilemektedir. Hanelere sağlanan doğal gazın mayıs ayında tamamının, sonraki 11 ay s?resince de 25 metrek?p?n?n bedelsiz sunulacak olması doğal gazın t?ketim sepetindeki ?nemli ağırlığından ve uygulamanın t?m ?lkeyi kapsamasından dolayı gelecek aylarda fiyatlar ?zerinde beklentileri aşan g??l? bir d?ş?r?c? etkide bulunabilecektir. S?z konusu d?ş?r?c? etki, ilave destekler s?z konusu olmazsa, havaların soğuması ve ısınma ama?lı enerji t?ketiminin devreye girmesiyle birlikte yılın son ?eyreğinde kademeli olarak endeksten ?ıkacaktır.
13.?? ?Uygulanan b?t?nc?l politikaların desteğiyle enflasyonun seviyesinde ve eğiliminde iyileşmeler devam etmekle birlikte, depremin yol a?tığı arz-talep dengesizliklerinin enflasyon ?zerindeki etkileri yakından izlenmektedir.
14.?? ?Asrın felaketi ?ncesindeki ?nc? g?stergeler 2023 yılının ilk ?eyreğinde i? talebin dış talebe kıyasla daha canlı olduğuna ve b?y?me eğiliminde artışa işaret etmekteydi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ?retim endeksi şubat ayında aylık bazda y?zde 5,9 oranında d?ş?ş kaydederken mart ayında y?zde 5,5 oranında kayda değer bir toparlanma sergilemiştir. B?ylelikle yılın ilk ?eyreğinde sanayi ?retim endeksi afetin etkilerine rağmen ?eyreklik bazda y?zde 0,4 oranında artmıştır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacim endeksi ise şubat ayındaki daralmadan sonra mart ayında aylık bazda y?zde 7,3 oranında artarak afet ?ncesi seviyesini aşmıştır. B?ylelikle endeks ilk ?eyrekte bir ?nceki ?eyreğe kıyasla y?zde 6,5 oranında y?kselerek i? talepteki g??l? seyri teyit etmiştir. T?ketim talebine ilişkin diğer g?stergeler ve anket verileri şubat ayında afet kaynaklı etkilerle gerileyen ?retim ve t?ketimin mart ayından itibaren g??l? toparlanma eğilimi sergilediğine ve i? talebin dış talebe kıyasla daha g??l? olduğuna işaret etmektedir.?
15.?? ?G?ncel veriler deprem b?lgesinde ekonomik faaliyetin beklenenden hızlı toparlandığını g?stermekte, orta vadede depremin T?rkiye ekonomisinin performansı ?zerinde kalıcı bir etkide bulunmayacağı belirginleşmektedir. Kartla yapılan harcamalar afetten daha şiddetli şekilde etkilenen illerde mayıs ayı ortası itibarıyla deprem ?ncesi seviyelerine doğru toparlanmayı s?rd?r?rken afet b?lgesindeki diğer illerde deprem ?ncesi seviyelerinin ?zerindedir. Benzer şekilde, mevsimsellikten arındırılmış olarak, afet b?lgesinden yapılan ihracat şubat ayındaki gerilemeden sonra mayıs ayı itibarıyla afet ?ncesindeki seviyesine yakınsamaya devam etmektedir. Saha g?r?şmelerinden edinilen ayrıntılı bilgiler de afet b?lgesinde toparlanma eğiliminin g??l? şekilde s?rd?ğ?n? ve sekt?rel bazda bakıldığında ?retim kapasitesi ?zerinde orta vadeli bir kaybın s?z konusu olmadığını teyit etmektedir.?
16.?? ?Mevsimsellikten arındırılmış istihdam şubat ayındaki azalışının ardından mart ayında nispeten yatay bir seyir izlemiştir. B?ylece istihdam ilk ?eyrekte 195 bin kişi artmış ve ?eyreklik bazda y?zde 0,6 oranında y?kselmiştir. Mart ayında mevsimsellikten arındırılmış işg?c?ne katılım oranı yataya yakın seyrederken istihdamın sınırlı artış kaydetmesiyle işsizlik oranı değişmeyerek y?zde 10 d?zeyinde ger?ekleşmiştir. ?eyreklik bazda değerlendirildiğinde, ilk ?eyrekte işg?c?ne katılım oranı y?zde 53,7 d?zeyinde ger?ekleşmiş, işsizlik oranı ise 0,3 puan azalarak y?zde 9,9 seviyesine gerilemiştir. Depremin afet b?lgesi işg?c? piyasası ?zerindeki etkisi ilerleyen aylarda daha net olarak değerlendirilebilecektir. İstihdama ilişkin veri akışıyla birlikte, anket g?stergeleri ve y?ksek frekanslı veriler yakından izlenmektedir. İstihdam beklentileri, iş ilanı ve iş başvurularına ilişkin veriler ?lke genelinde istihdamdaki artış eğiliminin, afet sonrasında sınırlı ivme kaybına rağmen takip eden g??l? toparlanmayla birlikte, korunduğunu g?stermektedir.
17.?? ?B?y?menin kompozisyonunda s?rd?r?lebilir bileşenlerin payı y?ksek seyrederken, turizmin cari işlemler dengesine beklentileri aşan g??l? katkısı yılın t?m aylarına yayılarak devam etmektedir. Bunun yanında, i? t?ketim talebinde devam eden artış, enerji fiyatlarındaki y?ksek seviye ve ana ihracat pazarlarındaki zayıf iktisadi faaliyet cari denge ?zerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari işlemler dengesinin s?rd?r?lebilir seviyelerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı i?in ?nem arz etmektedir.
Para Politikası
18.?? ?Para politikası duruşu, enflasyon g?r?n?m?ne y?nelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para politikası ile ne ?l??de kontrol altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla s?rd?r?lebilir fiyat istikrarı hedefine ulaşılması odağında belirlenecektir.
19.?? ?Para politikasında s?rd?r?lebilir fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda finansal istikrara y?nelik riskleri de g?zeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edilecektir. Kredilerin b?y?me hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir.
20.?? ?Kurul, yaşanan felaketin etkilerinin en d?ş?k seviyelere indirilmesi ve gerekli d?n?ş?m?n desteklenmesi amacıyla uygun finansal koşulların oluşmasını ?nceliklendirecektir. Sanayi ?retiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin s?rd?r?lmesi a?ısından finansal koşulların destekleyici olması deprem sonrasında daha da ?nemli hale gelmiştir. Bu ?er?evede Kurul, politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. Kurul, para politikası duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek i?in yeterli olduğu g?r?ş?ndedir. Depremin 2023 yılının ilk yarısındaki etkileri yakından takip edilmektedir.
21.?? ?TCMB, fiyat istikrarının kalıcı ve s?rd?r?lebilir bir şekilde kurumsallaşması i?in Liralaşma Stratejisi’ni t?m unsurlarıyla uygulayacaktır. Kurul, 2023 Yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi metninde belirttiği ?zere, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek ara?larını kararlılıkla kullanmaya devam edecek ve fonlama kanalları başta olmak ?zere t?m politika ara? setini liralaşma hedefleriyle uyumlu hale getirecektir. Bu s?re?te, politika ara?larının T?rk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, A?ık Piyasa İşlemleri fonlamasının teminat yapısında T?rk lirası cinsi varlıkların artırılması, fonlamanın kompozisyonunda para takası (swap) ağırlığının azaltılması ve d?viz rezervlerinin g??lendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılmaktadır.
22.?? ?Uzun vadeli, sabit getirili ve T?rk lirası varlıklara talebin y?kselerek getiri eğrisinin parasal aktarımın etkinliği y?n?ndeki seyri yakından izlenmektedir. Kurul, kredilerin b?y?me hızıyla birlikte, hedefli alanlarda verimlilik kazanımları sağlayan kredilerin finansman maliyetlerinin de aktarımın korunmasını sağlayacak şekilde gelişimini g?zetecektir.
23.?? ?Bu ?er?evede, T?rk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları ?zerindeki etkileri, d?viz kurundaki gelişmelerin enflasyon ?zerindeki etkileri, kur korumalı mevduat ?r?nlerine y?nelik gelişmelerin ters para ikamesi, d?viz piyasalarının derinliği ve istikrarı ile fiyat istikrarı ?zerindeki etkileri analiz edilmekte ve gerekli politika tedbirleri oluşturulmaya devam edilmektedir.
24.?? ?TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı d?ş?şe işaret eden g??l? g?stergeler oluşana ve orta vadeli y?zde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki t?m ara?ları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.
25.?? ?Fiyatlar genel d?zeyinde sağlanacak istikrar, ?lke risk primlerindeki d?ş?ş, ters para ikamesinin ve d?viz rezervlerindeki artış eğiliminin s?rmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. B?ylelikle, yatırım, ?retim ve istihdam artışının sağlıklı ve s?rd?r?lebilir bir şekilde devamı i?in uygun zemin oluşacaktır.
26.?? ?Kurul, fiyat istikrarının sağlanması i?in, g??l? bir politika koordinasyonuyla t?m paydaşları i?eren b?t?nc?l bir makro politika bileşimi oluşturulmasını desteklemektedir.
27.?? ?Kurul, kararlarını şeffaf, ?ng?r?lebilir ve veri odaklı bir ?er?evede almaya devam edecektir."
Hibya Haber Ajansı
